Beden Algısı Bozukluğu Hayali Çirkinlik Hastalığı

Beden Algısı Bozukluğu veya temel olarak bireyin bedenindeki görünümünde hayali olarak canlandırdığı  önemsiz olan kusurlarla  bir şekilde  zihinsel olarak  uğraşmasıdır. Bu zihinsel uğraşı, kişide ciddi bir  şekilde  huzursuzluğa , günlük iş ve insan ilişkilerinin bozulmasına kadar giden yol bir takıntıdır. Düşük benlik sebepleri erken çocukluk travmalarının hastalığın nedeni olabileceği düşünülmektedir. Özellikle batı kültüründeki popüler vücut şekli kişilerin hastalığını takıntılı  sendromlar haline getirmektedir. Televizyon, gazete ve reklam panolarında gördüğümüz ideal kadın tipi dendiği zaman ince belli , uzun boylu renkli gözlü  ideal  olarak, erkek tipi dendiği zaman ise yağsız ve kaslı  görünümdedir. Takıntılıolan kişide, Narsisizmin bir dışa vurum biçimi olabileceği gibi moral standartlar kırılınca  takıntının, rahatsızlığın  şiddetini  arttırmaktadır. En yaygın kişilik özellikleri utangaç, içe dönük kimseyle konuşamayan, kendisini kelimelerle ifade edemeyen özellikler olarak sıralanabilir.

Bu bedensel takıntı rahatsızlığındaki bozuklukta mesleki, sosyal, eğitimsel sorunlar ve karşı cinsle ilişkilerden kaçınma yaygın olarak gözlemlenmektedir. Ağır  derecedeki olgularda sosyal aktivitelerden kaçınma, hastaları evden çıkamaz hale getirir. Depresyon ve intihar girişimi de  gözlemlenebilmektedir. Özellikle  genç erkekler ve genç kadınlarda bu rahatsızlığa dair yakınmalarını aşağılanma ve utanç duygularından dolayı bildirmek istemezler ya da bunları ruhsal bir sorun olarak görmemektedirler. Burahatsızlık kişide bedensel kusurları ile uğraşma, obsesif nitelik taşır; Algılanan kusuru düzeltme, maskeleme veya ayna ya da cam yansıtıcılarda tekrar tekrar inceleme veya oralara bakmaktan kaçınma gibi davranışları, çevredekilerden sürekli güvence arama biçiminde davranışlar gözlenebilir.

Çoğu kişiler yalnız, toplumdan uzak, eve kapanmayı tercih ederler. Kimileri ise yalnızca gece sokağa çıkmaktadır . Beden algılaması çarpık olan bu bireyler özellikle cildiye uzmanları ve estetik cerrahlar başta olmak üzere değişik uzmanlara, estetisyenlere başvururlar. Verilen güvenceler hastalarda yalnızca  kısa süreli  bir rahatlama sağlamaktadır .  Bu aldatıcı rahatlamayı  hastalar ”bana iyi geliyor” diyerek aynı güvencelerin peşine düşüp, sonuçsuz şekilde gidebilirler. Bireylerin bedensel kusur algıları genelde yüz ve kafa bölgesine odaklıdır: Kırışıklıklar, yara izleri,  benler damar belirginlikleri, solukluk veya kırmızılık, şişlik, çiller,  yüzde asimetri, saçların zayıflığı ya da dökülüyor oluşu veya aşırı tüylenme sık rastlanan yakınmalardandır.

SEBEPLERI NELERDIR?

Bir kişinin fiziksel dış görünümünü beğenmemesi ile ilgili hoşnutsuzluğunun başlıca nedenleri düşük benlik saygısı, depresyon, yeme bozuklukları ,bedendeki sakatlık ve obezite olarak sayılabilmektir. Bu konudaki hastalıklı  takıntının  nedenleri olarak  genetik-nörobiyolojik, gelişimsel, psikolojik ve sosyal olmak üzere çok boyutlu olarak sıralanabilir. obsesif-kompulsif rahatsızlık olarak da değerlendirilebilen bu hastalık  düşük benlik olarak bilinir. Hastalar organlarındaki kusuru ayrıntılı biçimde tanımlamak yerine daha çok bu konuda duydukları utanç ve aşağılanmadan söz ederler.

•Bireylerin çoğu kusurlu olarak gördükleriorganlarla ilgili alınganlık düşüncelerine ya da hayaline sahiptirler.

•İlgili organları kapatma, yoğun kozmetik cerrahi, saç ektirme gibi güzelleşme çabaları, bu hastalar için tam aksine biçimsiz bir görünüme ve gerçekten eleştirilmeleriyle sonuçlanabilir.

•Bazen ‘çirkinliklerinin sorumlusu’ olarak anne-babayı suçlama davranışına rastlanılabilir.

Bireyin bedenini fazla incelemesi ya da beğenmemesi, günümüz kadın ve erkeklerinde çok yüksek orandadır ve rahatsızlık olarak değerlendirilemez. Çünkü bir kusur düşüncesinin ne ölçüde gerçekçi, ne ölçüde önemsiz ya da hayali olduğunun nesnel bir ölçütü zordur.

Bu beğenmeme duygusunun, hayali veya sözü edilen kusurla orantısız, yoğun ve günlük yaşamı etkileyen bir fiziksel hoşnutsuzluk halini alması Beden Algısı Bozukluğu tanısını düşündürmelidir.

Çirkinliklerinden söz eden kimi depresif hastalar,  dış görünüme az önem verir hatta onu umursamama eğilimindedirler.  

•Kas takıntılı  bireylerin egzersize,  diyete daha çok  önem verdikleri bildirilmiştir.

Bu gibi takıntılı sanrılı hastaların tedavisinde, hastaların görünümlerini daha gerçekçi değerlendirmeleri konusunda yardım etmek, tekrarlayıcı davranışlara direnmesini ve sosyal etkileşim  arttırması ,  tepki engellenmesi, özsaygının düzeltilmesi, başa çıkma-gevşeme tekniklerinin öğretilmesi şeklinde özetlenebilir.

•Cerrahi işlemler, bu hastaların aşırı olan beklentilerini nadiren karşılar ve hastalar ameliyat sonrası hekimlerine öfkelenebilir, mahkemeye başvurabilirler. Bazen burun, göğüs  ameliyatlarının bu organlarla uğraşıyı azalttığı, ne var ki bu durumda hastanın başka organlara yöneldiği bildirilmektedir.